сказы з фразеалагізмам хоць вока выкали

сказы з фразеалагізмам хоць вока выкали

Настаўнік зачытвае пісьмо. Ведаючы гэты сакрэт, вы ніколі не адчуеце сябе не ў сваёй талерцы і будзеце трымаць хвост абаранкам. Справы вашы пойдуць як па масле, і вы заткняце за пояс кожнага, у каго вецер у галаве.

Карткі з фразеалагізмамі, на якіх замест слова вока (вочы) змешчаны малюнкі; сшытак на друкаванай аснове; выразаныя карткі з тлумачэннямі фразеалагізмаў з дадатку; выява фразені без вачэй; картка са словамі - падказкамі на кожную парту, клей. Каб уразумець унутраную форму гэтага фразеалагізма, прыгадаем урывак з камедыі а. У словах да трох лічыць не буду — выразны намёк на тое, што іван не стане яшчэ раз гаварыць. Першапачатковы сэнс фразеалагізма да трох не гавары з кім — ‘хтосьці не будзе, не стане тройчы паўтараць сваю просьбу, загад ці пагрозу’. Агульны для ўсходнесл. До третьих петухов, укр. Фразеалагізм – устойлівае спалучэнне слоў з адзіным цэласным значэннем. У мове, акрамя асобных слоў, існуюць устойлівыя спалучэнні слоў, якім уласціва пэўнае значэнне.

Устойлівыя непадзельныя спалучэнні слоў, якія існуюць у мове як адно сэнсавае цэлае, называюцца фразеалагізмамі. Фразеалагізм, як і слова, можа называць прадмет (бярозавая каша “розгі”), прымету (стрэляны верабей – “бывалы”; у свіныя галасы – “позна”), дзеянне (збіцца з панталыку – “зблытацца”, “памыліцца”). Паколькі фразеалагізмы маюць адзінае, цэласнае значэнне, выражаюць адно паняцце, то і ў сказе яны з’яўляюцца адным членам сказа заданне 3. Складзіце сказы з наступнымі фразеалагізмамі. Гады ў рады, да трох не гавары, на сёмым небе, на горкі яблык, вока не запарушыць, і след прастыў, сем пятніц на тыдні, дамоклаў меч, залаты фонд, біць лынды, сесці макам, даць дыхту, на свае вочы. Растлумачце значэнне фразеалагізмаў і ахарактарызуйе іх паводле суадноснасці з часцінамі мовы. Абы з рук, як рукой падаць, як мыш на крупы, абое рабое, ветрам падшыты, горкі хлеб, голас у голас, на адзін капыл, душа ў душу, ламаць камедыю, сухоты кішаньковыя, век вяком, нешта нейкае, аж пяткі блішчаць, даць маху, зямля ненаедная, фразеалагізм - гэта ўстойлівая, узнаўляльная, не менш як двухкампанентная сінтаксічна непадзельная моўная адзінка з цэласным значэннем. Фразеалагічная адзінка мае некаторыя агульныя рысы са словам і са свабодным словазлучэннем. Яна, як слова, выражае адно паняцце, мае.

Цэласнае значэнне, можа быць мнагазначнай, як словазлучэнне, яна складаецца не менш чым з двух кампанентаў. Структура, значэнне, сінтаксічная функцыя фразеалагізмаў. Адметныя рысы фразеалагізмаў. Фразеалагізм як моўная адзінка мае свае прыметы. Фразеалагізмы – гэта ўстойлівыя спалучэнні слоў, якія ўжываюцца як гатовыя моўныя адзінкі з цэласным значэннем. Гэта згусткі народнай мудрасці, багацце нацыянальнай мовы. Яны ўпрыгожваюць мову, робяць яе больш выразнай, вобразнай. Фразеалагізмы назапаш - валіся на працягу многіх стагоддзяў. Большасць беларускіх фразеалагізмаў мае ацэначнае значэнне.

Напрыклад, дубовая галава – неразумны, някемлівы чалавек; з мухамі ў носе – капрызны, узбаламучаны; гнуць спіну – вельмі многа і цяжка працаваць; бібікі біць – гультаяваць. У беларускай мове сустракаюцца фразеалагізмы рознага пахо - джання. Спрадвечна фразеалагізмы - адзін з выразных сродкаў стварэння мастацкага вобраза, моўна - стылістычнай характарыстыкі герояў. Фразеалагізмы могуць быць сродкам стварэння іроніі, гумару, каламбураў, заснаваных на сутыкненні двух фразеалагізмаў або фразеалагізма і свабоднага словазлучэння. Фразеалагізмы выступаюць як яркі стылістычны сродак і тады, калі выкарыстоўваюцца з замацаванымі за імі формай і зместам. Прыёмы індывідуальна - аўтарскага абнаўлення агульнанародных фразеалагізмаў залежаць ад 5. Знайдзі ў прыведзеных сказах фразеалагізмы, вызначы, якім членам сказа яны з’яўляюцца, і падкрэслі адпаведным чынам. А) не спалі ў шапку і польскія патрыёты. Б) яны там усе лыкі аднаго лапця. В) і не трэба верыць тым крыкунам, што абяцаюць народу залатыя горы. Вызначы, у якіх сказах дапушчаны моўныя памылкі. А) а вечар цемень прынясе, тады – хоць вока выбі. Б) “ціхенькі, лагодненькі – хоць да раны яго прыклейвай”, — пакруціў галавою, падумаў зноў пра сына бацька. В) потым былі і іншыя жаданні, а найважнейшае – вывучыць, вывесці ў людзі сына, каб стаў ён чалавекам. Прыдумайце сказ пра андрэя з фразеалагізмам гарыць у руках. Кантрольна - ацэначны этап. В) як кот наплакаў - хоць пруд прудзі г) стаяць на галаве – вадзіць за нос. Адзначце беларускі фразеалагізм, які з’яўляецца адпаведнікам рускамоўнага фразеалагізма ловить мух. А) хадзіць на галаве; б) задзіраць нос; в) лічыць варон; г) гарыць у руках. Як пшаніцу прадаўшы, хоць вока выкалі, блізкі свет, на сваіх дваіх, курам на смех. Знайдзіце ў сказах фразеалагізмы і замяніце іх на антанімічныя. А) суп прыгатавалі – пальчыкі абліжаш. Б) суседзі жылі як кот з сабакам, уся вёска ведала пра гэта. В) хлопец вырас кату па пяту, але ніхто ніколі не пасмяяўся з яго. Г) усю ноч я спаў на адно вока, а раніцай падняўся і пайшоў да ракі. Д) «ці не кінуць якар у гэтым горадзе.

Душа ў душу, хоць на сабаку вылі, з каломенскую вярсту, зняцца з якара, як пшаніцу прадаўшы. Складзіце і запішыце сказ з адным фразеалагізмам. Прачытайце выразна ўрывак са звароту янкі купалы да беларускага народа, напісанага ў 1942 годзе.

Да ўстойлівых словазлучэнняў падбярыце антанімічныя фразеалагізмы. Ні свет ні зара - лёгкі на нагу - даведка. На шапачны разбор, цяжкі на нагу.

Матыў узнікнення гэтага фразеалагізма, як і многіх іншых, зразумелы і без этымалагічнага растлумачэння, хоць, па сутнасці, як слушна лічыць а. Малаткоў, «кожны фразеалагізм мае патрэбу ў гістарычна - этымалагічнай даведцы, у гістарычна - лінгвістычным вытлумачэнні свайго ўзнікнення і свайго. Як вядома, фразеалагізмы ў гэтых адносінах падзяляюцца на чатыры групы. 1) спрадвечна беларускія, 2) запазычаныя, 3) калькі, 4) паўкалькі. Сярод выразаў першай групы ў сваю чаргу вылучаюцца агульнаславянскія фразеалагізмы - адзін з выразных сродкаў стварэння мастацкага вобраза, моўна - стылістычнай характарыстыкі герояў. Фразеалагізмы, прыказкі i прымаўкі. Растлумачце значэнні фразеалагізмаў, складзіце з імі сказы. Замяніце словы і словазлучэнні фразеа лагізмамі. Выказнік як галоўны член сказа знаходзіцца ў сэнсавай і граматычнай залежнасці ад дзейніка. Паводле структуры выказнікі бываюць простыя, састаўныя і складаныя. Выказнік, што складаецца з аднаго слова або спалучэння слоў, якія выражаюць адну граматычную форму, тыпу была спалохалася, прыехаў быў, буду спяваць, называецца простым, напрыклад. Завіруха бушавала ўсю ноч і ўвесь дзень. і буду сніць дарогу я, і вясну, і родны край, і рунь на полі родным. Фразеалагізм (фразема) - устойлівае спалучэнне слоў з адзіным цэласным значэннем. Ці адрозніваюцца словазлучэнні ад фразеалагізмаў. Усе словы, якія ўваходзяць у склад фразеалагізма, выступаюць у ролі аднаго члена сказа. Ні кала ні двара слова кол некалі меў значэнне “ўчастак ворнай зямлі, надзел каля хаты”. Першапачатковае значэнне выразу было канкрэтным паказчыкам беднасці чалавека - ні зямлі, ні гаспадаркі. Як выказванне адчаю са значэннем ‘склалася цяжкае, бязвыхаднае становішча’. Зусім няма чаго есці. Настала, бадай, самая цяжкая пара ў жыцці кляноўцаў - хоць зубы. Этымалагічны слоўнік фразеалагізмаў. Фразеалагізмы — устойлівыя гатовыя спалучэнні слоў з адзіным, цэласным значэннем. Навука пра ўстойлівыя спалучэнні слоў (фразеалагізмы) называецца фразеалогіяй. Фразеалогіяй называюць сукупнасць фразеалагізмаў. Фразеалагізм — своеасаблівая моўная адзінка. Сваім значэннем ён падобны да слова. Хоць складаецца не менш як з двух слоў (іх яшчэ называюць кампан е н т а м і), але выражае адно паняцце, значэнне вынікае з усяго ўстойлівага звароту, сэнсава ён непадзельны. Ва ўстойлівых спалучэннях вучні знаёсяцца з фразеалагізмамі, вучацца даваць апісальнае тлумачэнне іх сэнсу (як сыр у масле катацца – жыць у поўным дастатку). Вывучэнне фразеалагізмаў выклікае ў іх жывую цікавасць да слова, жаданне выказаць свае думкі не толькі дакладна, але ярка і вобразна. Работа над фразеалагізмамі праводзіцца на ўроках чытання у сувязі з аналізам твора і на ўроках беларускай мовы. З мэтай засваення фразеалагізмаў практыкуюцца наступныя віды работ. Знаходжанне ў творы ці ў практыкаванні фразеалагізмаў, тлумачэнне іх значэння (гладзіць па галоўцы – хваліць, патакаць; майстар на ўсе рукі – чалавек, ні жывы ні мёртвы вяртаецца, а на дварэ ўжо хоць вока выкалі. Прыйшоў дадому, а там жонка, у якой жаба на языку спячэцца, ежы прыгатавала на адзін зуб. Так і жыў наш бедны змітрок свету белага не бачыў. Узнаўленне тэарэтычнага матэрыялу пра фразеалагізмы з пачатковых класаў. Самыя яркія, дасціпныя, мудрыя спалучэнні і будуць дзяжурыць у нас на ўроку – фразеалагізмы. Не вешаць нос, з аганьком, вачэй не спускаць, душа ў душу.

Паняцце пра фразеалагізмы, роля фразеалагізмаў у маўленні - тэма нашага ўрока. (афармленне сшыткаў). У сказе субстантыўныя фразеалагізмы выконваюць функцыю дзейніка. 2)дзеяслоўныя фразеалагізмы — гэта шматлікая група фразеалагізмаў, аб яднаных уласцівасцю абазначаць дзеянне або стан. Развесіць вушы слухаць даверліва, з цікавасцю, задраць нос зазнацца, заганарыцца. Дзеяслоўным спалучэнням таксама ўласціва цяга да зыходнай формы, аднак у кантэксце яны могуць мець, як і дзеясловы, граматычныя катэгорыі асобы, ліку, часу.

Як і дзеясловы, яны могуць абазначаць у кантэксце дзеянне закончанага ці незакончанага трывання. У сказе дзеяслоўныя фразеалагізмы ўжываюцца ў функц фразеалагізмы з семантыкай асобасных характарыстык у значнай ступені фарміруюць той фрагмент наіўна - моўнай карціны свету, які мае дачыненне да такіх характарыстык. Гэта свайго роду калектыўная філасофія, якая навязваецца ў якасці абавязковай усім носьбітам мовы і з’яўляецца эталонам. 39 все е малко на попово око. Экспрэсіўна - ацэначная афарбоўка варыянтаў аднаго фразеалагізма заўсёды аднолькавая. Прыкладам варыянтнасці можа быць фразеалагізм хоць ваўкоў (сабак) ганяй, у якім назоўнікавы кампанент сзабодна замяняецца ў абодвух значэннях (вельмі хо - ладна дзе - небудзь і вельмі вялікі, займае значную прастору). Пускаць пыл у вочы падманваць, хлусіць. Абводзіць вакол пальца, абуваць у лапці, бакі. Забіваць, браць на арапа (бога, вудачку, пушку). Падбярыце фразеалагізм - антонім да прыведзенай фраземы. Абы дзень адбыць рукавы закасаўшы. Навастрыць вушы, трымаць вуха востра. А) рыхтуй летам сані, а калёсы зімой. Б) словы – срэбра, а маўчанне – золата. В) хто парасё ўкраў, у таго ў вушах пішчыць. Г) пад ляжачы камень вада не цячэ (не бяжыць). Д) стары вол баразны не псуе.

Размяжуйце прыказкі і прымаўкі. А) не ў службу, а ў дружбу.